How to Cancel a Scrapped Bike's Registration Certificate: A Step-by-Step Guide

जेव्हा आपल्याकडे पुरेसे पैसे येतील. तेव्हा बाईक खरेदी करण्याचे अनेकांचे स्वप्न असते. केवळ खरेदी करण्याचेच नव्हे बाईक माफक असण्याची, शिकण्यास सोपी आणि मेंटेनन्स साठी सोपी असावी असे देखील वाटते. जेव्हा तुम्ही तुमची पहिली बाईक खरेदी करता तेव्हा तुम्ही शक्य तितक्या चांगल्या स्थितीत देखभाल करण्याचा प्रयत्न करणे आवश्यक आहे. तथापि, दुर्दैवी परिस्थिती उद्भवू शकतात जिथे तुमची बाईक दुरुस्तीच्या पलीकडे नुकसान झालेली असेल. अशा परिस्थितीत, तुमच्याकडे स्क्रॅप करण्याव्यतिरिक्त इतर कोणताही पर्याय नसू शकतो. अशा परिस्थितीत, तुमच्या बाईकच्या रजिस्ट्रेशन सर्टिफिकेटचे काय होते? आणि तुमच्‍या बाईक इन्श्युरन्स पॉलिसीचे? त्याविषयी अधिक जाणून घेण्यासाठी पुढे सुरू ठेवा.

बाईकचे एकूण नुकसान (टीएल) म्हणजे काय?

बाईकचे हृदय म्हणजे तिचं इंजिन असते. माणसाने डिझाईन केलेले मेकॅनिकल मोटर-ऑपरेटेड पार्ट असतो. इंजिनमध्ये निर्माण होणाऱ्या काही त्रुटीमुळे समस्या निर्माण होऊ शकतात. ही समस्या इंजिन, गिअरबॉक्स किंवा अन्य पार्ट संबंधित असू शकते आणि मानवनिर्मित मशीन असल्याने, ती कदाचित टाळता येऊ शकत नाही. तुमची बाईक खराब होऊ शकते:

1. अन्य वाहनासोबत अपघाता झाल्‍याने.
2. फॉल्टी यंत्रणेमुळे आग लागल्यामुळे.
3. चोरीच्या प्रयत्नामुळे.
4. पूर आणि भूकंप यासारख्या नैसर्गिक आपत्तींमुळे.
5. दंगल आणि तोडफोड यासारख्या मनुष्यनिर्मित आपत्तींमुळे.

काही नुकसान दुरुस्त करण्यायोग्य असतात, पण सर्वच नसतात. जर तुम्ही बाईक इन्श्युरन्स रिन्यूवल, आणि पॉलिसी डॉक्युमेंट वाचायचे होते, तुम्हाला वाचलेल्या पॉलिसी डॉक्युमेंटमध्ये कलम दिसेल: जर तुमची बाईक खराब झाली आणि बाईकचा दुरुस्तीचा खर्च तुमच्या 75% पेक्षा जास्त असेल बाईकचे आयडीव्ही, बाईकला एकूण नुकसान म्हणून घोषित केले जाते. याचा अर्थ असा की तुमची बाईक दुरुस्त करण्यायोग्य नाही आणि त्याच्या दुरुस्तीचा खर्च सॅल्व्हेज मूल्‍यापेक्षा जास्त आहे. वर नमूद केलेल्या परिस्थितीत तुमच्या बाईकचे दुरुस्तीच्या पलीकडे नुकसान झाले आहे आणि एकूण नुकसान म्हणून घोषित केले आहे, तुम्ही काय करावे? व्यावहारिक उपाय म्हणजे तुमच्या बाईकला स्क्रॅप डीलरकडे नेणे. चांगल्या स्थितीत असलेले भाग डीलरद्वारे खरेदी केले जातील. बाईकचा उर्वरित भाग त्‍याच्‍या बॉडीसह त्या डीलरद्वारे तोडले जातात, जे त्याचा पुनर्वापर करणे निवडू शकतात.

बाईकचे एकूण नुकसान झाल्यास काय करावे?

जर तुमची मोटर इन्श्युरन्स कंपनी तुमची टू-व्हीलर एकूण नुकसान म्हणून घोषित करत असेल तर तुम्ही उर्वरित भाग स्क्रॅप डीलरला विकू शकता. स्क्रॅप डीलर्स जवळ सहजपणे आढळून येऊ शकतात आणि ते शिल्लक पार्ट्स रिसायकल करतील. तुमची बाईक स्क्रॅप करण्यापूर्वी, प्रोसेसचा भाग म्हणून त्याचे आरसी (रजिस्ट्रेशन सर्टिफिकेट) कॅन्सल करणे लक्षात ठेवा.

बाईकचे रजिस्ट्रेशन सर्टिफिकेट कॅन्सल करण्याच्या स्टेप्स

जरी तुमची बाईक एकूण नुकसान म्हणून घोषित केली गेली असेल आणि तुम्ही तुमची बाईक स्क्रॅप केली असेल तरीही, हे रजिस्टर करणाऱ्या प्राधिकरणासह तुमच्या बाईकचे रजिस्ट्रेशन सर्टिफिकेट रद्द करत नाही. तुम्हाला याविषयी आरटीओ ला सूचित करणे आवश्यक आहे आणि तुमच्या बाईकच्या रजिस्ट्रेशन सर्टिफिकेट रद्दीकरणाची प्रोसेस सुरू करणे आवश्यक आहे. ह्या स्टेप्स आहेत:

1. एकदा का तुम्ही तुमची बाईक स्क्रॅप केली की, मिळवा चेसिस नंबर तुमच्या डीलरकडून. मान्यताप्राप्त आणि प्रमाणित स्क्रॅप डीलर निवडा.
2. तुम्ही तुमची बाईक स्क्रॅप केली आहे हे सिद्ध करण्यासाठी प्रतिज्ञापत्र मिळवा.
3. तुमची बाईक स्क्रॅप होण्याविषयी रजिस्टर्ड असलेल्या आरटीओ ला सूचित करा.
4. तुमचा क्लेम बॅक करण्यासाठी आरटीओ ला डॉक्युमेंट्स प्रदान करा.
5. आरटीओ तुम्ही दिलेल्या डॉक्युमेंट्सची पडताळणी करेल. त्यांना पोलीस क्लीअरन्स सर्टिफिकेट देखील मिळेल.
6. एकदा का हे पूर्ण झाले की, तुमच्या बाईकचे आरसी रद्द केले जाईल आणि आरटीओ तुम्हाला तुमच्या वाहनासाठी नॉन-युटिलायझेशन सर्टिफिकेट देईल.

तुम्ही तुमच्या जवळच्या आरटीओ ला भेट देऊन ही प्रोसेस सुरू करू शकता. ते आरटीओ कडे फाईल फॉरवर्ड करतील जेथे तुमची बाईक रजिस्टर्ड होती.
अधिक जाणून घ्या: पावसाळी हंगामात तुमच्या बाईकचे संरक्षण कसे करावे?

बाईकच्या एकूण नुकसानीमध्ये आरसी रद्द करण्याचे महत्त्व

जेव्हा अपघात, चोरी किंवा नैसर्गिक आपत्तीमुळे बाईकचे एकूण नुकसान घोषित केले जाते, तेव्हा रजिस्ट्रेशन सर्टिफिकेट (RC) रद्द करण्याची प्रोसेस आवश्यक होते. हे सुनिश्चित करते की बाईकची कायदेशीर स्थिती योग्यरित्या अपडेट केली जाते, भविष्यातील गुंतागुंत टाळते. आरसी कॅन्सल करणे महत्त्वाचे का आहे हे येथे दिले आहे:

1. कायदेशीर आवश्यकतांचे अनुपालन

मोटर व्हेईकल ॲक्ट अंतर्गत भारतात आरसी रद्द करणे ही अनिवार्य प्रोसेस आहे. जेव्हा वाहन वापरासाठी अयोग्य मानले जाते, तेव्हा कायदेशीर मानकांचे अनुपालन करण्यासाठी त्याचे रजिस्ट्रेशन कॅन्सल करणे आवश्यक आहे.

2. फसवणूकीच्या उपक्रमांची प्रतिबंध

जर आरसी कॅन्सल झाले नसेल तर बेकायदेशीर उपक्रमांसाठी किंवा बेकायदेशीर विक्रीसाठी बाईकचा गैरवापर होऊ शकतो. आरसी कॅन्सल करणे हे सुनिश्चित करते की वाहनाचा मालकी रेकॉर्ड बंद झाला आहे आणि त्याचा वापर केला जाऊ शकत नाही.

3. इन्श्युरन्स क्लेम सेटलमेंट

एकूण नुकसान क्लेमसाठी, इन्श्युरन्स कंपन्यांना क्लेम सेटल करण्यापूर्वी मालक आरसी कॅन्सल करणे आवश्यक आहे. बाईक आता रस्त्यावर चालण्यास पात्र नाही आणि मालकाने आवश्यक औपचारिकता पूर्ण केल्याचा पुरावा म्हणून हे काम करते.

4. भविष्यातील दायित्वांचे टाळणे

जर आरसी कॅन्सल झाले नाही तर मालक बाईकसाठी कायदेशीररित्या जबाबदार असतो. अपघात किंवा दंड यासारख्या वाहनाचा समावेश असलेल्या कोणत्याही भविष्यातील घटना अद्याप मालकाकडे शोधल्या जाऊ शकतात. आरसी कॅन्सल केल्याने ही रिस्क काढून टाकते.

5. बाईकचे रिसायकलिंग आणि डिस्पोजल

आरसी रद्द केल्याने बाईकच्या योग्य रिसायकलिंग किंवा विल्हेवाटाला अनुमती मिळते. त्यानंतर स्क्रॅप केलेल्या वाहनांना जबाबदारीने विस्कळीत केले जाऊ शकते, ज्यामुळे पर्यावरणीय नियमांचे पालन केले जाते याची खात्री केली जाते.

रद्दीकरणासाठी आवश्यक डॉक्युमेंट्स

तुमच्या बाईकचे रजिस्ट्रेशन सर्टिफिकेट कॅन्सल करण्यासाठी तुम्हाला खालील डॉक्युमेंट्स प्रदान करणे आवश्यक आहे:

1. तुमच्या बाईकचे मूळ आरसी.
2. तुमच्या बाईकचा चेसिस नंबर असलेला कट-आऊट पार्ट.
3. तुमच्या बाईकच्या स्क्रॅपिंगचा उल्लेख करणारा प्रतिज्ञापत्र.
4. तुमची बाईक इन्श्युरन्स पॉलिसी.
5. तुमच्या बाईकचे पीयूसी सर्टिफिकेट. 

इन्श्युरन्स पॉलिसीचे काय होते?

जेव्हा तुमची बाईक अपघातात नुकसानग्रस्त होते, तेव्हा तुम्ही क्लेम दाखल कराल. इन्स्पेक्शन दरम्यान, जर तुमच्या बाईकचा दुरुस्तीचा खर्च तुमच्या बाईकच्या इन्श्युअर्ड डिक्लेर्ड वॅल्यूपेक्षा 75% किंवा त्यापेक्षा जास्त असेल, तर तुमचा इन्श्युरर तो एकूण नुकसान म्हणून घोषित करेल. तुमच्या बाईकला एकूण नुकसान म्हणून घोषित केल्यानंतर, तुमचा इन्श्युरर भरपाई म्हणून आयडीव्‍ही भरेल. एकतर तुमचा इन्श्युरर यानंतर ऑटोमॅटिकरित्या इन्श्युरन्स पॉलिसी रद्द करू शकतो किंवा तुम्ही तुमची बाईक स्क्रॅप केल्यानंतर आणि त्याचे आरसी रद्द केल्यानंतर तुम्हाला त्यांना सूचित करणे आवश्यक असू शकते. हे तुमच्या इन्श्युररसह तपशीलवारपणे चर्चा करा. * 

आरसी रद्द करताना लक्षात ठेवण्याच्या गोष्टी

1. याच्या सेक्शन 55 नुसार हे अनिवार्य आहे मोटर वाहन अधिनियम 1988 चे तुमच्या बाईकचे रजिस्ट्रेशन सर्टिफिकेट कॅन्सल करण्यासाठी.
2. जर तुमची बाईक एकूण नुकसान म्हणून घोषित केली गेली असेल तर तुम्हाला त्याविषयी आरटीओ ला सूचित करणे आवश्यक आहे.
3. तुमच्या स्क्रॅप डीलरकडून तुमच्या बाईकचा चेसिस नंबर असलेला भाग तुम्हाला मिळेल याची खात्री करा.
4. तुमची पॉलिसी कार्यान्वित असल्याची खात्री करा. 

निष्कर्ष

तुमचे वाहन स्क्रॅप करणे आणि त्याचे रजिस्ट्रेशन रद्द करणे तुम्हाला त्याच्या गैरवापरामुळे उद्भवणाऱ्या कायदेशीर त्रास टाळण्यास मदत करू शकते. जर तुमची बाईक अद्याप चांगल्या स्थितीत असेल तर अपघातानंतर योग्य आर्थिक भरपाई मिळवण्यासाठी इन्श्युरन्स खरेदी करा. तुम्ही पॉलिसी खरेदी करण्यापूर्वी, तुम्ही वापरू शकता बाईक इन्श्युरन्स कॅलक्युलेटर तुमच्या आवश्यकतेनुसार कोटेशन मिळवण्यासाठी. अधिक जाणून घ्या: बाईक इन्श्युरन्स अंतर्गत ओन डॅमेज वर्सिज थर्ड पार्टी कव्हर

एफएक्यू

1. मी अद्याप ॲक्टिव्ह लोन असलेल्या बाईकची आरसी कॅन्सल करू शकतो का?

नाही, तुम्ही लोन क्लिअर केल्याशिवाय आणि फायनान्सरकडून नो ऑब्जेक्शन सर्टिफिकेट (एनओसी) प्राप्त केल्याशिवाय तुम्ही आरसी कॅन्सल करू शकत नाही. यामुळे बाईकवर कोणतेही प्रलंबित दायित्व नसल्याची खात्री मिळते.

2. या प्रोसेसमध्ये स्क्रॅपिंग सर्टिफिकेटचे महत्त्व काय आहे?

स्क्रॅपिंग सर्टिफिकेट हा पुरावा आहे की सरकारी नियमांचे पालन करून बाईक खंडित केली गेली आहे. आरसी कॅन्सल करण्यासाठी हे अनिवार्य डॉक्युमेंट आहे कारण ते कन्फर्म करते की वाहन आता कार्यरत नाही.

3. रजिस्ट्रेशन सर्टिफिकेट कॅन्सल करण्यासाठी शुल्क आहे का?

होय, आरटीओ नुसार आरसी कॅन्सलेशन प्रोसेससाठी नाममात्र शुल्क असू शकते. शुल्काविषयी विशिष्ट तपशिलासाठी तुमच्या स्थानिक आरटीओ शी संपर्क साधा.

4. स्क्रॅप केलेल्या बाईकचे रजिस्ट्रेशन सर्टिफिकेट कॅन्सल करण्यासाठी किती वेळ लागतो?

स्थानिक आरटीओच्या कार्यक्षमतेनुसार आणि सर्व आवश्यक डॉक्युमेंट्स व्यवस्थित आहेत का यावर अवलंबून प्रक्रियेसाठी काही दिवसांपासून ते काही आठवड्यांपर्यंत वेळ लागू शकतो.

5. मी दुसऱ्या शहरात रजिस्टर्ड बाईकची आरसी कॅन्सल करू शकतो का?

होय, परंतु तुम्हाला आरटीओ कडून एनओसी सारखे अतिरिक्त डॉक्युमेंट्स प्रदान करणे आवश्यक असू शकते जेथे बाईक मूळतः रजिस्टर्ड होते. * प्रमाणित अटी लागू इन्श्युरन्स हा विनंतीचा विषय आहे. लाभ, अपवाद, मर्यादा, अटी व शर्तींविषयी अधिक तपशीलासाठी, कृपया सेल्स पूर्ण करण्यापूर्वी सेल्स ब्रोशर/पॉलिसी मजकूर काळजीपूर्वक वाचा.