મરીન લોસના પ્રકાર

રોજિંદા મરીન ઇન્શ્યોરન્સ ના કિસ્સાઓમાં, નુકસાનનું અનુમાન સરળતાથી લગાવી શકાતું નથી. જ્યારે ખર્ચ, ઇન્શ્યોરન્સ અને ભાડાની ગણતરી કરવામાં આવે છે અને દરેક બિલ પર દર્શાવવામાં આવે છે, જ્યારે વાસ્તવિક મરીન લોસ ની ગણતરી, જે વિવિધ મરીન ઇન્શ્યોરન્સના પ્રકાર ની પૉલિસીઓ માટે થાય છે એ વધારે જટિલ છે. તેથી, એ જરૂરી બની જાય છે કે મરીન લોસ ને સમજો અને કેવી રીતે ઇન્શ્યોરન્સ કોન્ટ્રાક્ટમાં તેને વણી લેવામાં આવે છે.

મરીન લોસ શું છે?

સમુદ્રી નુકસાન એટલે સમુદ્ર, હવા અથવા અંતર્દેશીય જળમાર્ગ પર માલ અથવા જહાજના પરિવહન દરમિયાન થયેલા નાણાંકીય નુકસાન અથવા ખોટ. આ નુકસાન વિવિધ જોખમોને કારણે થઈ શકે છે, જેમાં અકસ્માત, કુદરતી આપત્તિઓ, ચોરી અથવા માનવ ભૂલો શામેલ છે. મરીન લોસને વ્યાપકપણે બે કેટેગરીમાં વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે: કુલ નુકસાન અને આંશિક નુકસાન. જ્યારે માલ અથવા જહાજ સંપૂર્ણપણે નાશ પામે અથવા અનિચ્છનીય રીતે ખોવાઈ જાય, ત્યારે સંપૂર્ણ નુકસાન થાય છે, જે આગળ વાસ્તવિક કુલ નુકસાન અને રચનાત્મક કુલ નુકસાનમાં વિભાજિત કરવામાં આવે છે. આંશિક નુકસાનનો અર્થ ઇન્શ્યોર્ડ માલ અથવા સંપત્તિના માત્ર એક ભાગને અસર કરતા નુકસાનને છે અને તેમાં ચોક્કસ આંશિક નુકસાન અને સામાન્ય સરેરાશ નુકસાનનો સમાવેશ થાય છે. શિપિંગમાં શામેલ બિઝનેસ માટે મરીન લોસને સમજવું મહત્વપૂર્ણ છે, કારણ કે તે મરીન ઇન્શ્યોરન્સ પૉલિસી હેઠળ જોખમોને અસરકારક રીતે મેનેજ કરવામાં અને સરળ ક્લેઇમ સેટલમેન્ટને સરળ બનાવવામાં મદદ કરે છે.

મરીન લોસ કયા પ્રકારના હોય છે?

વ્યાપક રીતે, મરીન લોસના પ્રકારોને બે પ્રકારોમાં વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે - કુલ નુકસાન અને આંશિક નુકસાન. પ્રથમ વસ્તુના મૂલ્યનું 100% અથવા near-100% નુકસાન સૂચવે છે, જ્યારે બાદમાં માલના મૂલ્યનું નોંધપાત્ર પરંતુ સંપૂર્ણ નુકસાન અથવા ખોટને સૂચવે છે. મરીન લોસના પ્રકારોને સમજવાથી તેમાં મદદ મળી શકે છે:

1. વેપાર, પરિવહન, જહાજ અને કાર્ગો દીઠ રિસ્ક એક્સપોઝરનું મૂલ્યાંકન.
2. પ્રોસેસ કરેલા ક્લેઇમ માટે તૈયારી કરવા.
3. બાકાતી અને કુલ પુનઃપ્રાપ્તિપાત્ર રકમની સંપૂર્ણ સમજ મેળવો.
4. દરેક ટ્રાન્ઝિટ માટે રોકડ અને રિઝર્વ જરૂરિયાતોનું વિશ્લેષણ કરવું.
5. પૉલિસીમાં રાઇડર પસંદ કરવાથી કવરેજમાં વધારો થાય છે.

અહીં બે પ્રકારના મરીન લોસ વધુ નોંધપાત્ર વિગતોમાં આપેલ છે:

I. સંપૂર્ણ નુકસાન

આ મરીન લોસ કેટેગરી દર્શાવે છે કે ઇન્શ્યોર્ડ માલ તેમના મૂલ્યના 100% અથવા near-100% ગુમાવે છે. આ કેટેગરીને મરીન ઇન્શ્યોરન્સમાં વાસ્તવિક કુલ નુકસાન અને રચનાત્મક કુલ નુકસાનમાં વિભાજિત કરવામાં આવે છે.

1. વાસ્તવિક સંપૂર્ણ નુકસાન: વાસ્તવિક સંપૂર્ણ નુકસાન તરીકેની ગણતરી માટે, નીચેનામાંથી કોઈ એક અથવા વધુ શરતો પરિપૂર્ણ થવી જોઈએ:
2. ઇન્શ્યોરન્સ કરાવેલ કાર્ગો અથવા માલને રિપેર ન કરી શકાય તેવું સંપૂર્ણપણે નુકસાન થયું હોય અથવા ક્ષતિગ્રસ્ત થયેલ હોય.
3. ઇન્શ્યોરન્સ કરાવેલ કાર્ગો અથવા માલ એવા સંજોગોમાં હોય, જેને કારણે ઇન્શ્યોરન્સ ધરાવતા બિઝનેસ માટે બિલકુલ ઉપલબ્ધ ના હોય.
4. કાર્ગો લઈ જનાર જહાજ ગુમ થઈ જાય, અને તેની ભાળ મળવાની કોઈ સંભાવના નથી.

જ્યારે વાસ્તવિક સંપૂર્ણ નુકસાન થાય છે, ત્યારે ઇન્શ્યોરન્સ ધરાવતા બિઝનેસ ઇન્શ્યોરન્સ કરાવેલ માલનું સંપૂર્ણ મૂલ્ય મેળવવા હકદાર બને છે. ઇન્શ્યોરન્સ કંપની ક્લેઇમને ક્લિયર કરવા માટે અને નિર્ધારિત રકમની ચુકવણી માટે જવાબદાર છે. આ સાથે, માલની માલિકી ઇન્શ્યોરન્સ ધરાવતા બિઝનેસથી ઇન્શ્યોરન્સ કંપનીને ટ્રાન્સફર થાય છે. જો માલ, તેના અવશેષો અથવા કોઈ અન્ય ચિહ્નો ભવિષ્યમાં મળી આવે, તો તેની પૂરેપૂરી માલિકી ઇન્શ્યોરન્સ કંપનીની રહેશે. ધારો કે તમે ત્રિનિદાદ અને ટોબેગોથી અમુક વિન્ટેજ ફર્નિચર ઇમ્પોર્ટ કરો છો અને તેમના માર્કેટ વેલ્યૂ મુજબ ₹50 લાખ ચૂકવ્યા છે. તમારી પાસે ખરીદદારોએ પહેલેથી જ સંપર્ક કરેલ હોવાથી, તમે માત્ર કાર્ગો આવવાની રાહ જોઈ રહ્યા છો. પરંતુ કાર્ગો હિન્દ મહાસાગરમાં ખૂબ લાંબી મજલ કાપવાનો હોવાથી, તમે તમારા માલ-સામાનના કવરેજ માટે મરીન ઇન્શ્યોરન્સ પૉલિસી લેવાનો નિર્ણય કર્યો. દુર્ભાગ્યે, જહાજમાં મધદરિયે આગ લાગવાથી સમગ્ર શિપમેન્ટને નુકસાન થયું હતું. તમારું સમગ્ર વિન્ટેજ ફર્નિચર નાશ પામ્યું હોવાથી, તમને ઇન્શ્યોરન્સ પૉલિસી મુજબ કુલ સંમત મૂલ્ય વળતરરૂપે આપવામાં આવશે.

1. મરીન ઇન્શ્યોરન્સમાં કન્સ્ટ્રક્ટિવ ટોટલ લોસ: આ સમજવામાં સૌથી મુશ્કેલ મરીન લોસમાંથી એક છે, પરંતુ ઉદાહરણ દ્વારા તેને સરળતાથી સમજાવી શકાય છે.

આગળ આપેલું ઉદાહરણ જ લઈએ - કલ્પના કરો કે તમારા શિપમેન્ટને લઈ જતા કાર્ગોનું સોમાલિયન ચાંચિયાઓ દ્વારા અપહરણ કરવામાં આવ્યું હતું. તેઓ જહાજને છોડવા માટે શિપિંગ કંપની પાસેથી ₹10 કરોડથી વધુની ખંડણી માંગી રહ્યા છે. શિપિંગ કંપની જાણે છે કે નાના જહાજ તથા તમારા વિન્ટેજ ફર્નિચર સહિત જહાજ પર રહેલા માલનું સંયુક્ત કુલ મૂલ્ય ₹7 કરોડથી વધુ નથી. આ કિસ્સામાં, જો તમે તમારા વિન્ટેજ ફર્નિચર માટે સફળતાપૂર્વક ક્લેઇમ કરો છો, તો સર્વેયર દ્વારા તેને કન્સ્ટ્રક્ટિવ ટોટલ લોસ ગણવામાં આવશે, કારણ કે માલ પુનઃપ્રાપ્ત કરવાનો ખર્ચ માલની કિંમત કરતાં વધુ છે.

II. આંશિક નુકસાન

આ પ્રકારના નુકસાનના નિર્ધારણ માટે સર્વેયર પાસે વિવેકબુદ્ધિ અને વ્યક્તિગત નિર્ણય-શક્તિ હોવી જોઈએ.

1. વિશિષ્ટ આંશિક નુકસાન: વિશિષ્ટ આંશિક નુકસાન એ આ શ્રેણી હેઠળ આવતા મરીન લોસના સૌથી સામાન્ય સ્વરૂપોમાંથી એક છે. જો મરીન ઇન્શ્યોરન્સ પૉલિસી હેઠળ કવર થયેલ કારણોસર માલને આંશિક નુકસાન થાય, તો તેને વિશિષ્ટ આંશિક નુકસાન માનવામાં આવશે.
2. સામાન્ય એકંદર નુકસાન: જ્યારે અમુક પ્રકારના જોખમને ટાળવા માટે જાણી જોઈને માલનું નુકસાન કરવામાં આવ્યું હોય ત્યારે જ આ પ્રકારનું નુકસાન થયેલ ગણવામાં આવે છે.

ધારો કે તમે બાયોકેમિકલ પદાર્થોના સપ્લાયર છો. તમે કોઈ શિપિંગ કંપની દ્વારા ₹30 લાખની કિંમતનું શિપમેન્ટ એક્સપોર્ટ કર્યું હતું. મુસાફરી દરમિયાન કૅપ્ટનને જાણવા મળ્યું કે ₹10 લાખ મૂલ્યના બૉક્સ લિક થતા હતા અને શિપને દૂષિત કરી રહ્યા હતા. બાકીના શિપમેન્ટને સુરક્ષિત કરવા માટે તેને ફેંકી દેવા પડયા. આ પ્રકારનું નુકસાન સામાન્ય એકંદર નુકસાન કહેવાશે. જો સંપૂર્ણ જથ્થો આગામી પોર્ટ પર અન્ય ફાર્માસ્યુટિકલ ઉત્પાદકને ₹15 લાખમાં વેચવામાં આવ્યો હોત, તો તે ચોક્કસ આંશિક નુકસાનનો કેસ હોત. જુઓ કમર્શિયલ ઇન્શ્યોરન્સ ઑનલાઇન બજાજ આલિયાન્ઝ પર અને આજે જ તમારા બિઝનેસને સુરક્ષિત કરો!

તમારે મરીન લોસ વિશે શા માટે જાણવું જોઈએ?

1. ફાઇનાન્શિયલ રિસ્ક જાગૃતિ

મરીન લોસને સમજવાથી વ્યવસાયોને માલ પરિવહન દરમિયાન સંભવિત નાણાંકીય જોખમોનું મૂલ્યાંકન કરવામાં મદદ મળે છે.

2. વધુ સારું રિસ્ક મેનેજમેન્ટ

નુકસાનને ઘટાડવા માટે કવરેજ વિશે માહિતગાર નિર્ણયોને સક્ષમ કરે છે.

3. ક્લેઇમ ફાઇલ કરવાની જાણકારી

મરીન લોસ વિશે જાણવાથી નુકસાન અથવા નુકસાનના કિસ્સામાં ક્લેઇમની સરળ પ્રક્રિયા સુનિશ્ચિત થાય છે.

4. પૉલિસી કસ્ટમાઇઝેશન

જાગૃતિ ચોરી, કુદરતી આપત્તિઓ અથવા અકસ્માતો જેવા વિશિષ્ટ જોખમોને કવર કરવા માટે યોગ્ય પૉલિસી પસંદ કરવામાં મદદ કરે છે.

5. વેપારનો આત્મવિશ્વાસ

સંભવિત નુકસાનને જાણવાથી તૈયારી સુનિશ્ચિત કરીને આંતરરાષ્ટ્રીય અને ઘરેલું વેપારમાં વિશ્વાસ આવે છે.

6. નિયમોનું પાલન

કેટલાક ઉદ્યોગો કાનૂની અને કરારગત જવાબદારીઓને પૂર્ણ કરવા માટે મરીન લોસ વિશે જાગૃતિ મૂકે છે.

વારંવાર પૂછાતા પ્રશ્નો

1. મરીન લોસની શ્રેણી કોણ નક્કી કરે છે?

ઇન્શ્યોરન્સ કંપની નુકસાનની ચકાસણી અને પ્રમાણ બંને નિર્ધારિત કરવા માટે સર્વેયરની નિમણૂક કરે છે.

2. શું ઇન્શ્યોરન્સ ધરાવતા બિઝનેસ નુકસાનના પ્રમાણને નિર્ધારિત કરવા માટે ઉપયોગમાં લીધેલ પુરાવાઓ જોઈ/મેળવી શકે છે?

અપવાદરૂપ કિસ્સાઓમાં, નુકસાનનો પુરાવો મળી શકે છે, પરંતુ નિર્ધારિત કરવાની પ્રક્રિયા શેર કરવામાં આવતી નથી.

3. મરીન ઇન્શ્યોરન્સમાં સાલ્વેજ શુલ્ક શું છે?

સાલ્વેજ શુલ્ક એ પરિવહન દરમિયાન જોખમથી શિપ, કાર્ગો અથવા અન્ય સંપત્તિને પુનઃપ્રાપ્ત કરવા અથવા બચાવવા માટે કરવામાં આવતા ખર્ચ છે. આ શુલ્ક એવા સળાને ચૂકવવાપાત્ર છે જેઓ સ્વૈચ્છિક રીતે માલ અથવા જહાજને સુરક્ષિત કરવામાં મદદ કરે છે. મરીન ઇન્શ્યોરન્સ પૉલિસીઓ સામાન્ય રીતે સાલ્વેજ શુલ્કને કવર કરે છે.

4. ચોક્કસ આંશિક નુકસાન શું છે?

કોઈ ચોક્કસ આંશિક નુકસાન એ નુકસાન અથવા ખોટને દર્શાવે છે જે સંપૂર્ણ શિપમેન્ટ અથવા જહાજને અસર કર્યા વિના ઇન્શ્યોર્ડ માલ અથવા સંપત્તિના ચોક્કસ ભાગને અસર કરે છે. વીમાધારક દ્વારા કવર કરવામાં ન આવે ત્યાં સુધી નુકસાન વહન કરવામાં આવે છે, જેમ કે કન્સાઇનમેન્ટમાં કેટલાક કન્ટેનરને અથવા શિપના વિશિષ્ટ વિભાગમાં નુકસાન.